Orežite voćke na vrijeme
"Triput mjeri jednom sijeci" kaže narodna izreka. Nju još više treba uvažavati pri rezidbi voćaka, koja je, ako se pravilno i pravovremeno obavi, veoma korisna, kao što u suprotnom može biti veoma štetna.
U februaru se približava kraj zimskog mirovanja voćaka koje još samo niske temperature sprečavaju da započnu aktivan život. Rezidba se obavlja po lijepom vremenu kada je temperatura iznad 0°C. Rezidbu ne treba obavljati po nekom šablonu. Svaka voćka mora dobro da se razgleda i da se prema stablu odredi šta je najbolje da se iz njene krune ukloni, da bi se ravnomjerno razvijale sve skeletne grane. Ako se tako radi, onda nema bojazni da će biti zasjenjivanja donjih grana.
Osnovni cilj rezidbe je uspostaviti ravnotežu vegetativnog i reproduktivnog dijela. Ukoliko na stablu ima mnogo bujnih ljetorasta, obavlja se blaga rezidba da bi se voćka obuzdala - da manje proizvodi drveta. Rezači koji malo poznaju voćke, rade suprotno. Oni bujnim voćkama, da bi ih smirili, ogoljavaju grane, uklanjajući veliki broj ljetorasta. Time izazivaju još veću proizvodnju drveta. Na ovakvim voćkama povijaju se grane i ljetorasti.
Rezidba je, takoreći, posebna nauka ili zanat, pa je treba dobro savladati i teorijski i praktično. Rezač mora da razlikuje rodnu i nerodnu grančicu i još preciznije, lisni i cvjetni rodni pupoljak, što i nije tako teško. Lisni je izdužen i šiljast, bez proširenja u srednjem dijelu, dok je cvjetni pupoljak krupniji , zaobljen i proširen u sredini. Osnovna mjera kojom se neposredno utiče na rast, rodnost, kvalitet plodova i dugovječnost rodnih stabala je svakako rezidba voćaka. Prema tome, kada se izvodi tokom životnog ciklusa voćaka, može se govoriti o uzgojnoj rezidbi, odnosno o redovnoj rezidbi na rodnost. Uzgojnom rezidbom u prve dvije-tri godine formira se određeni uzgojni oblik, za razliku od rezidbe na rodnost, kojom se tokom eksploatacionog vijeka na određen način projektuje prinos, podmlađuje rodno drvo i održava simetrija krune.
U tom smislu ne postoji voćna vrsta kojoj ne odgovara određen tip ‘’sortne rezidbe’’. Znači, pored poznavanja osnovnih principa rezidbe neophodno je dobro poznavati biološka svojstva pojedinih sorti, a prije svega načine obrastanja rodnog drveta i dominantnih tipova rodnih grančica. Rezidbom se neposredno utiče na početak rodnosti zbog čega se nepravilno izvedenom rezidbom greške produžavaju duži niz godina na uštrb početka rađanja i visine prinosa tokom godine.
Pored toga, rezidba se izvodi i tokom proizvodnje sadnica i prilikom sadnje (skraćivanje). Odnosno, rezidba može biti zbog popravke krune i radi podmlađivanja i sanacije oštećenih stabala. U odnosu na godišnji ciklus, rezidba može biti zimska (na zrelo) i na zeleno tokom vegetacije. Prema intenzitetu, rezidba može biti kratka (jaka), duga (slaba) i umjerena. Opšte je pravilo da se manje bujne sorte na kržljavim i srednje bujnim podlogama orezuju slabije, za razliku od bujnijih, gdje se preporučuje jača rezidba.
Veoma je važno da se rezidba izvodi svake godine, od prve do posljednje, umjerenim intenzitetom. Pored redovne zimske rezidbe , polovinom juna se obavlja ljetnja. U dogledno vrijeme ljetnja rezidba će postati osnovna, a dopuna će joj biti zimska, zbog lakšeg i bržeg zarastanja presjeka, a samim tim i manje štetnih efekata po voćku. Greške učinjene nestručnom rezidbom imaju dugoročne posljedice.
Toplije dane u vinogradu treba iskoristiti za predrezidbu. Mnogi vinogradari simbolično počinju sa rezidbom 14. februara na dan Svetog Trifuna, zaštitnika vinogradara.
Vrijeme za rezidbu je počelo i zato rezači ne oklijavajte, a sve potrebne savjete potražite kod naših stručnih službi.
Autor:
Biljana Đaković, dipl.ing.agronomije
Vrtni centar KALIA Bijelo Polje